9 Sai lầm trong cách dạy con, ba mẹ hãy tham khảo ngay nếu mắc phải

Muốn con trở thành người tốt, cha mẹ phải không ngừng bồi dưỡng nhân cách cho trẻ thường xuyên, nhưng liệu có phải có phải cứ răn đe, dọa nạt hay bênh vực con sẽ giúp trẻ tốt hơn không ? Hãy cùng tìm hiểu bài viết sau đây nhé !

1. Dạy con đổ lỗi và không chịu trách nhiệm

Nếu ba mẹ mắc phải việc dạy con đổ lỗi và không chịu trách nhiệm, thì điều này cần phải thay đổi ngay lập tức. Dạy con trách nhiệm không chỉ là việc truyền đạt cho con cái khả năng làm việc đúng theo quy tắc và không phạm lỗi, mà còn là khám phá cách từ chối trách nhiệm có thể làm xấu đi tính cách của con. Bằng cách tránh trách nhiệm, con cảm thấy thoải mái và không phải đối mặt với hậu quả của hành động của mình. Con không nên học cách đổ lỗi cho người khác hoặc trốn tránh trách nhiệm của mình. Thay vào đó, ba mẹ nên khuyến khích con đối mặt với lỗi lầm và nhận trách nhiệm cho chúng. Bằng cách này, con sẽ học được cách học từ sai lầm và trưởng thành hơn trong quá trình lớn lên.

Khi con gặp phải sự cố như bị vấp ngã, bậc cha mẹ thường có xu hướng tìm nguyên nhân và trách móc cho những đối tượng xung quanh, chẳng hạn như cái ghế hay ngoại cảnh. Thay vì hướng dẫn con cách bước qua chướng ngại vật và tự đứng dậy sau vấp ngã, những người lớn lại lan truyền cho con phong cách đổ thừa cho những yếu tố ngoại vi và người khác. 

Việc này có thể gây hại cho sự phát triển của con. Thứ nhất, khi cha mẹ đổ lỗi cho những đồ vật vô hình như cái ghế, con sẽ không phải chịu trách nhiệm cho hành động của mình. Con sẽ không được hướng dẫn về cách xử lý những tình huống khó khăn, và sự phụ thuộc vào người khác sẽ được khuyến khích. 

Thứ hai, khi con nhận ra rằng người lớn luôn tìm đối tượng để đổ lỗi, con sẽ học hỏi và áp dụng điều này vào các mối quan hệ xã hội. Con có thể đổ lỗi cho bạn bè, giáo viên hay những người khác mà không cần xem xét cảnh huống một cách công bằng. Điều này không chỉ tạo ra một tình hình không công bằng mà còn gây mất lòng tin trong các mối quan hệ. 

Thay vì đổ thừa cho những yếu tố ngoại vi và người khác, cha mẹ nên hướng dẫn con cách tự trách nhiệm và tìm cách tự khắc phục sự cố. Qua những trải nghiệm như vậy, con sẽ học cách đối mặt với khó khăn, tự tin trong khả năng của mình, và phát triển một tư duy tự lập. 

2. Ba mẹ coi trọng vật chất hơn con mình

Khi con vô tình làm đổ vỡ bình, hư hỏng đồ thay vì chăm sóc con và đưa ra khỏi chỗ có mảnh chai, mảnh vỡ nhọn để tránh nguy hiểm cho con, những người lớn trong chúng ta lại đổ hết sự chú ý vào việc tìm nguyên nhân và đánh vào tinh thần của con, làm con hoảng sợ hơn. Những điều răn đe, quát mắng của ba mẹ và người lớn sẽ không thể lưu lại trong đầu con khi con đang trong tình trạng hoảng loạn. Điều này chỉ là một cách giáo dục không đúng hoàn cảnh, thiếu lòng cảm thông và sự chia sẻ cần thiết vào thời điểm thích hợp. 

3. Bao bọc con khỏi nguy hiểm một cách thái quá

Ba mẹ cần thay đổi cách dạy con của mình nếu mắc phải những điều sau đây. Thay vì chỉ quát nạt và ngăn cấm, ba mẹ nên giải thích rõ vì sao hành động của con có thể gây nguy hiểm cho bản thân. Lo sợ chỉ chi tiết về những nguy hiểm có thể chỉ dẫn con vào con đường nguy hiểm. Ví dụ, một đứa bé hai tuổi có thể lao qua đường vì thích xe khi ba mẹ lơ là, còn mấy đứa lớn hơn thì thích đu lên ban công hay thò đầu ra cửa sổ dòm xuống mấy chục tầng lầu khi có cơ hội. Những đứa tuổi mới lớn thường lén lút hẹn hò, yêu đương và biết nhiều cách tránh cha mẹ và thầy cô hơn là tránh thai hoặc bệnh tật. 

4. Trân trọng thành quả lao động 

Một điều rất quan trọng mà ba mẹ cần thay đổi trong cách dạy con của mình là cách khuyến khích con trẻ trân trọng bát cơm, manh áo và công lao của cha mẹ. Thay vì chỉ cho con niềm vui của thành quả để trân trọng, chúng ta lại thường dọa con bằng cái nghèo, cái đói của người khác. Chúng ta cần nhớ rằng kể công, kể sức và kể hy sinh khi làm cha mẹ không phải là một sự bắt buộc mà là một sự tự nguyện. 

Có thể vì vậy mà nhiều trẻ thích khoe khoang về gia tài của phụ huynh hơn là tự có đam mê và xây dựng tài sản của riêng mình. Thế hệ trước thường hào hứng kể công, đòi hỏi biết ơn từ người khác và lười biếng khi dạy con cháu tạo dựng điều mới mẻ. Họ chỉ tập trung bảo toàn điều đã có sẵn mà không đề cao việc con trẻ phải tự lập và phấn đấu để đạt được thành công.

Để con trở thành người trẻ biết trân trọng những điều quan trọng trong cuộc sống, ba mẹ cần thay đổi phương pháp dạy dỗ để khuyến khích con hiểu rằng thành quả là kết quả của sự cống hiến và lao động của cha mẹ. Ba mẹ nên dạy con những giá trị về đam mê và sự cống hiến bản thân, đồng thời khích lệ con xây dựng tài sản riêng và tự thân phấn đấu để đạt được thành công. Điều này sẽ giúp con hiểu rằng không có gì là dễ dàng và vĩnh viễn, và rằng họ phải làm việc chăm chỉ và kiên nhẫn để đạt được thành quả mà họ mong muốn.

5. Chia sẻ yêu thương đúng cách

Khi dạy con, chúng ta cần thay đổi cách tiếp cận nếu gặp phải những tình huống sau đây. Thay vì chỉ cho con biết về việc chia sẻ và từ thiện vì "thấy các bạn tội nghiệp quá", chúng ta nên đảm bảo rằng con hiểu được ý nghĩa đằng sau hành động đó. Chẳng hạn, thay vì nói "con xem nè, các bạn nhận được quà của mình vui chưa nè", chúng ta nên giải thích cho con biết rằng hành động chia sẻ và từ thiện giúp chúng ta làm việc gì đó cho người khác nhằm đáp ứng nhu cầu của họ. Nhu cầu được "tội nghiệp" người khác luôn cao hơn nhu cầu nhìn thấy người khác vui để tự vui lây. Từ đó, con sẽ nhận thức được rằng hành động này không chỉ là để tỏ lòng biết ơn hay tự kiếm điểm tốt trong mắt người khác, mà nó có ý nghĩa sâu xa hơn là giúp đỡ và làm hạnh phúc một cách thực sự cho người khác. 

6. Giáo điều về tình thương yêu

Nếu bạn mắc phải những tình huống như trên, có lẽ bạn nên thay đổi cách dạy con của mình ngay lập tức. Khi ra đường và chứng kiến những cảnh tình ái, những hình ảnh hôn nhau, thay vì bắt con quay đi không được nhìn, tôi nghĩ rằng chúng ta nên tạo cơ hội để trò chuyện và giải thích cho con rằng tình yêu và sự chân thành là một phần tự nhiên của cuộc sống. Chúng ta có thể giảng giải về tình yêu, tôn trọng và sự đồng lòng giữa hai người trong một mối quan hệ.  

Về nhà, nếu ba mẹ cãi nhau và con cái như thể vô hình, điều này có thể gây ra hiểu lầm và tạo ra một môi trường không lành mạnh cho con. Thay vì chỉ ra rằng con phải thuộc lòng những câu thành ngữ về yêu thương và từ chối bạo lực, ta cần tạo ra một không gian mở để con có thể hiểu và giải thích những cảm xúc của mình. Hãy lắng nghe, hiểu và giúp đỡ con có thể thể hiện những suy nghĩ và cảm xúc của mình một cách khái quát và tình cảm.  

Bước đi thay đổi cách dạy con không chỉ là việc chỉ ra những sai lầm mà chính chúng ta đang mắc phải, mà còn là sự thấu hiểu, sẵn lòng lắng nghe và tạo điều kiện cho con có thể phát triển và tự do thể hiện bản thân mình. Bằng cách này, chúng ta có thể xây dựng một môi trường ảnh hưởng tích cực và cung cấp cho con những kỹ năng cần thiết để trưởng thành và sống hòa bình trong xã hội.

7. Quan niệm lớn hơn là phải nhường 

Có ba điều mà ba mẹ cần thay đổi ngay cách dạy con của mình nếu mắc phải như sau. Thứ nhất, trong việc chơi với nhau, những đứa trẻ thường ép buộc đứa lớn phải nhường đứa nhỏ hơn. Điều đáng chú ý là cách ưu tiên này thường xuất hiện trong việc nhượng bộ của con trai đối với con gái, ngay cả khi con gái lớn hơn. Có vẻ như sự chú ý đối với con gái vẫn còn ít hơn, và vì vậy, trong dân tộc Việt Nam, việc quyết định đúng sai thường dựa trên tuổi tác, và khi lớn hơn thì coi như đúng. Con người trưởng thành nói là phải nghe, không đặt ra câu hỏi. Điều này đã dẫn đến việc phụ nữ Việt Nam ít được hưởng những quyền lợi mà họ nên có theo quy tắc thông thường. Thay vào đó, họ thường cảm động, biết ơn và rung rinh trong việc nhận những điều tình yêu đơn giản từ phái mạnh. Điều này đã ảnh hưởng đến cách họ nhìn nhận con người và tình yêu.

8. Can thiệp vào chuyện giữa những đưa trẻ

Cha mẹ thường hay can thiệp để giải quyết những xích mích giữa con nít mà ít khi đơn giản là kiên nhẫn đợi để biết rõ tính cách của con cái. Họ quan tâm nhiều đến việc giải quyết mọi vấn đề của bản thân để cho một hình ảnh hoàn hảo của phụ huynh trước những người khác, mà không để ý đến cảm xúc của trẻ. Hành động này vô tình nuôi dưỡng những tâm lý ức chế, khích lệ những hành vi không công bằng và tạo ra mục tiêu chỉ là được nghe theo, dựa vào tiếng nói mạnh mẽ của người lớn.

9. Không tôn trọng con khi giao tiếp

Hiện nay, có rất nhiều sai lầm trong cách dạy con của các bậc phụ huynh. Một trong những sai lầm đó là việc không xem con là đối tượng để đối thoại mà chỉ truyền đạt một chiều. Thực tế, hầu hết mô hình lớp học hiện tại vẫn giống như trong quá khứ, với thầy cô đứng trên bục và giảng xuống cho học trò. Học sinh chỉ việc chép bài và học thuộc lòng, cấm mọi hình thức trò chuyện và trao đổi trong lớp. 

Hơn nữa, con cái thường chỉ "để về xin phép ba mẹ" chứ không phải "để về nói chuyện với ba mẹ". Điều này tạo ra một thế hệ tư duy thụ động, ngại phản biện và tranh luận cùn, kém tự tin. Con chỉ giỏi tự cao và tự hào, không có khả năng tự đặt câu hỏi và phản đối khi cần thiết. Điều này gây ảnh hưởng lớn đến sự phát triển và thành công của các em trong tương lai. 

Vì vậy, để phát triển một thế hệ trẻ tự tin, linh hoạt và có khả năng phản biện tốt, ba mẹ cần thay đổi phương pháp giáo dục. Hãy xem con là một công dân của xã hội, là một đối tác của ba mẹ, và tạo cơ hội cho con chia sẻ ý kiến và trao đổi suy nghĩ. Hãy khuyến khích con tự đặt câu hỏi và phản biện, để những kỹ năng này phát triển từ nhỏ và trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của họ.